I. ANTECEDENTES

O día 18 de outubro de 2024 tivo entrada no Consello Galego de Relacións Laborais escrito da Subdirección Xeral de Relacións Laborais da Consellería de Promoción do Emprego e Igualdade, que achega o proxecto de Orde pola que se regula o réxime de subvencións ás organizacións sindicais e se procede á súa convocatoria para o ano 2024. Solicítase o ditame preceptivo sobre o citado proxecto normativo, para os efectos de dar cumprimento ao establecido no artigo 3º.2 b) da Lei 5/2008, do 23 de maio, pola que se regula o Consello Galego de Relacións Laborais.

Segundo a exposición de motivos, “este proxecto de orde ten como finalidade facilitar a realización das funcións propias das organizacións sindicais e a promoción do funcionamento dos seus gabinetes técnicos, así como o apoio aos plans de formación de cadros e delegadas e delegados sindicais”.

As subvencións reguladas na referida orde son de dous tipos:

• Programa I: Axuda para o desenvolvemento das actividades ordinarias das organizacións sindicais durante o ano 2025.
• Programa II: Axudas para a creación e/ou funcionamento de gabinetes técnicos das organizacións sindicais e para plans de formación de cadros e delegadas e delegados sindicais.

Vistos o borrador agora remitido, o texto da mesma orde para o exercicio de 2024 (publicado no DOG o día 30 de xaneiro de 2024) e o ditame emitido polo Consello con data 6 de novembro de 2023 (Ditame 34/2023), obsérvase que non se tivo en conta ningunha das consideracións manifestadas no antedito ditame.

O novo proxecto normativo non inclúe novidades respecto da orde destas axudas para o ano 2024.

II. CONTIDO.

O texto do proxecto normativo remitido para ditame denominado “Orde pola que se regula o réxime de subvencións ás organizacións sindicais e se procede á súa convocatoria para o ano 2025 tramitada por anticipado de gasto” consta de: Exposición de motivos, vinte e oito artigos, unha disposición adicional e tres disposicións finais.

O día 6 de novembro de 2024 reúnese este Comité Delegado e acorda emitir o ditame que se referencia a continuación, que contén dous anexos coas consideracións xerais e específicas de carácter non unánime sobre a valoración da norma:

• Anexo I, que contén cinco consideracións xerais e sete específicas de carácter non unánime, manifestadas polas organizacións sindicais CIG, S.N. de CC.OO. de Galicia e UGT-Galicia.

• Anexo II, que contén unha consideración xeral de carácter non unánime manifestada pola Confederación de Empresarios de Galicia.

En relación coa solicitude de ditame sobre o proxecto de Orde pola que se regula o réxime de subvencións ás organizacións sindicais e se procede á súa convocatoria para o ano 2025 tramitada por anticipado de gasto, remitido pola Consellería de Emprego, Comercio e Emigración, con data de rexistro de entrada neste Consello o 18 de outubro de 2024, e para os efectos de dar cumprimento ao establecido no artigo 3.2 b) da Lei 5/2008, do 23 de maio, pola que se regula o Consello Galego de Relacións Laborais, o Comité Delegado polo Pleno do Consello para a emisión de ditames, despois da xuntanza que tivo lugar o día 6 de novembro de 2024, acordou pronunciarse en canto ás seguintes consideracións:

ANEXO I

CONSIDERACIÓNS DE CARÁCTER NON UNÁNIME SOBRE A VALORACIÓN DA NORMA DAS ORGANIZACIÓNS SINDICAIS CIG, UGT-GALICIA  e S.N. de CC.OO. DE GALICIA.

Consideracións xerais:

Primeira.

Obsérvase que o orzamento previsto para estas axudas mantense conxelado en 1.099.800 de euros desde hai oito exercicios e, ademais, trátase dun importe inferior ao orzamentado no ano 2011. Este Comité considera que procede incrementar a contía asignada a estas axudas.

Segunda.

En relación coa consideración xeral que expresa a CEG no Anexo II deste ditame, as organizacións  sindicais consideran que a súa base argumental está certamente desenfocada e, ademais, lembran a existencia de múltiples partidas orzamentarias que se entregan en exclusiva ás organizacións  empresariais, que suman un montante moi superior ao previsto nesta orde para as organizacións sindicais.

Terceira.

As organizacións sindicais solicitan que as expresións “organizacións sindicais con representación no ámbito da Comunidade Autónoma de Galicia” e “organizacións sindicais intersectoriais” que aparecen recollidas no texto do proxecto normativo, sexan substituídas por “organizacións sindicais intersectoriais máis representativas no ámbito da Comunidade Autónoma de Galicia”.

Cuarta.

Sería recomendable introducir, debido a posibilidade de realizar cursos e xornadas na modalidade de teleformación ou aula virtual, os requisitos de asistencia a dita formación, a posibilidade de subvencionar os custos necesarios para a impartición en liña do curso ou xornada e a documentación a aportar nas citadas modalidades; ao igual que se fixo no proxecto de ORDE pola que se establecen as bases reguladoras das axudas destinadas a accións de fomento da prevención de riscos laborais nos seus artigos 10, 11 e 18.

Quinta.

Obsérvase que no artigo utilízase na clasificación a letra “j”, impropia do alfabeto galego. A Consellería de Emprego, Comercio e Emigración vén xustificando o seu emprego facendo referencia ás pautas lingüísticas do DOG para manter a concordancia dos textos nas versións galega e castelá. Porén, este Comité considera que debería prevalecer o rigor lingüístico e propón o emprego doutras fórmulas que sexan coincidentes en galego e castelán, como se ten feito noutros proxectos normativos como o proxecto de orde pola que se establecen as bases reguladoras das subvencións destinadas ao financiamento de plans de formación dirixidos á capacitación para o desenvolvemento das funcións relacionadas co diálogo social e a negociación colectiva e se procede á súa convocatoria na Comunidade Autónoma de Galicia para o ano 2024.

Por outra banda, obsérvase que as disposicións finais non aparecen encaixadas baixo un título común, polo que se propón que se inclúa na redacción o epígrafe “Disposicións finais” antes de enunciar cada unha delas seguindo a estrutura empregada, neste senso, no Proxecto de orde pola que se establecen as bases reguladoras das subvencións para o apoio á consolidación das entidades da economía social de Galicia “Bono consolida economía social” e se procede á súa convocatoria para a anualidade 2025.

Formúlase a mesma consideración respecto das disposicións finais.

Finalmente, as disposicións derradeiras deberían denominarse disposicións finais para non contradicir a definición que do termo “derradeira” fai a Real Academia Galega, fórmula que se emprega, por exemplo, no Proxecto de orde pola que se establecen as bases reguladoras do Programa ES-Transforma en cooperativas ou sociedades laborais e se procede a súa convocatoria para anualidade 2025.

Consideracións específicas:

Primeira.- Artigo 9. Entidades beneficiarias e actividades subvencionables.

As organizacións sindicais consideran que no primeiro parágrafo  deste artigo debería figurar unha referencia á Lei orgánica 11/1985 de liberdade sindical.

Segunda.- Artigo 20. Xustificación da subvención.

Na letra i) do apartado 5 deste artigo, recóllese no seu último  punto que “deberán constar datas e lugares de realización así coma o contido das ditas actividades”.

Considérase que esta redacción adoece de indefinición, é imprecisa, confusa e mesmo podería resultar redundante, polo que se propón a súa supresión.

Terceira.- Artigo 20. Xustificación da subvención.

Na última frase do item 3º da letra j do apartado 5 deste artigo establécese que “no caso de plans de formación deberán achegarse os controis de asistencia de cada alumna ou alumno ás actividades fomativas”.

Proponse a supresión da dita frase posto que pode colisionar co dereito fundamental de liberdade sindical, protexido constitucionalmente, por canto ningunha persoa pode ser obrigada a expresar a súa afiliación a un sindicato determinado.

Cuarta.- Artigo 20. Xustificación da subvención.

Segundo o apartado 9, non poderá realizarse o pagamento da subvención se a central sindical beneficiaria non está ao corrente nos pagos relativos ás súas obrigas tributarias, de Seguridade Social, sexa debedora en virtude de resolución declarativa da procedencia de reintrego ou teña calquera débeda pendente, por calquera concepto, coa Administración da comunidade autónoma.

As organizacións sindicais que integran Comité propoñen que se recolla a posibilidade de permitir á beneficiaria subsanar a situación de ter “outra débeda”, xa que pode non ser coñecedora da súa existencia e considera, ao respecto, que procede recoller expresamente no texto da orde o sinalado na resposta remitida pola Consellería respecto ao ditame 19.23 (emitido sobre a Orde pola que se establecen as bases reguladoras das axudas Bonos Talento empresa, para a realización de proxectos formativos de corta duración que se desenvolvan por parte das entidades beneficiarias, e se convoca para 2023-2024), na que se indica que tanto na fase de presentación de solicitudes como na de liquidación, de existir débedas pendentes procédese a efectuar requirimento de oficio á solicitante para que emenden a situación.

Por outro lado, a resolución de procedencia de reintegro debería ter carácter firme, do mesmo xeito que figura noutras ordes.

Quinta.- Artigo 22. Obrigas das entidades beneficiarias.

No apartado 2 deste artigo disponse que cando se trate de axudas destinadas ao funcionamento de gabinetes técnicos das organizacións sindicais, achegaranse antes do 10 de febreiro de 2026 os xustificantes correspondentes ás cotizacións da Seguridade Social (RLC e RNT, Sistema de liquidación directa Proxecto Creta) onde figuren os traballadores e traballadoras con adscrición ao gabinete durante o período comprendido entre o 1 de xaneiro do 2025 ou desde a data da súa creación, se esta fose posterior, ata o 31 de decembro do 2025.

As organizacións sindicais que integran o Consello Galego de Relacións Laborais consideran excesiva esta esixencia de achega documental, cando xa no artigo 11 se require, especificamente para este suposto, a achega de copia dos contratos de traballo do persoal adscrito ao gabinete de que se trate (ademais da documentación que recolle o artigo 19).

Sexta.- Artigo 22. Obrigas das entidades beneficiarias.

No apartado 4 deste artigo establécese a obriga de conservar os documentos xustificativos da aplicación dos fondos recibidos “en tanto poidan ser obxecto das actuacións de comprobación e control”.

Considérase que debería fixarse un prazo para o cumprimento da citada obriga.

Sétima.- Artigo 25. Reintegro.

As organizacións sindicais consideran que algúns dos supostos de reintegro previstos neste artigo son excesivos, especialmente polo que atinxe ao apartado 2.c), que prevé o reintegro total da axuda no caso de incumprir obrigas do artigo 22 e ao apartado d), que penaliza cun reintegro do 5% da axuda o incumprimento da obriga de comunicar ao órgano concedente a obtención doutras axudas compatibles.

Así, enténdese que procede concretar e matizar esas penalizacións.

ANEXO II

CONSIDERACIÓN XERAL DE CARÁCTER NON UNÁNIME SOBRE A VALORACIÓN DA NORMA DA CONFEDERACIÓN DE EMPRESARIOS DE GALICIA.

A Confederación de Empresarios de Galicia continúa a reiterar o seu total desacordo coa falta de equilibrio e ponderación de intereses que representa o proxecto de Orde pola que se regula o réxime de subvencións ás centrais sindicais para o ano 2025, tal e como viñamos poñendo de manifesto en convocatorias anteriores.

O proxecto normativo que se somete a ditame proporciona unha cobertura xurídica para o outorgamento de subvencións ás centrais sindicais  con representación na Comunidade Autónoma de Galicia, para o desenvolvemento das súas actividades ordinarias durante o ano 2024, para a creación e/ou funcionamento dos seus gabinetes técnicos e para plans de formación de cadros e delegadas e delegados sindicais.

Ao non ofrecer, no marco desta regulación ou noutra “ad hoc”, a posibilidade de concorrer á convocatoria por parte das asociacións empresariais en equilibrio coas organizacións sindicais, estanse a conculcar os principios de igualdade e paridade que deben observarse na sempre delicada composición de intereses que representan as relacións laborais.

A Confederación de Empresarios de Galicia, como asociacións empresarial máis representativa en Galicia, representa os intereses económicos e sociais dos seus asociados, de conformidade co establecido no artigo 7 da Constitución Española: “Os sindicatos de traballadores e as asociacións empresariais contribúen á defensa e promoción dos intereses económicos e sociais que lles son propios”.

As asociacións empresariais desenvolven actividades nas que o interese público está claramente presente e que deben ser apoiadas e fomentadas igualmente pola Administración Laboral.

Neste sentido, tanto o carácter como a función que ás asociacións empresariais lles encomenda o artigo 7 da Constitución, leva a consideralas como asociacións de relevancia constitucional que cumpren unha función de importancia de acordo coa propia Constitución e como pilares dentro do Estado social e democrático de Dereito.

Que no texto da Constitución se incluíra o dereito de asociación empresarial ao lado do dereito dos sindicatos de traballadores á defensa dos seus respectivos intereses, é un correlato lóxico de trasladar ao noso ordenamento os Convenios 87 e 98 da OIT, que se refiren indistintamente a ambos tipos de organizacións sindicais e empresariais. Así mesmo a Carta Social Europea do Consejo de Europa de 1961, no seu art. 5, define o Dereito Sindical como a liberdade dos traballadores e empregadores para constituír organizacións locais, nacionais ou internacionais para a protección dos seus intereses económicos e sociais, establecendo o compromiso de que a lexislación nacional non menoscabe esa liberdade nin se aplique de maneira que poda menoscabala.

O Decreto 106/1994 non impide o establecemento dun réxime de axudas que contemple tamén ás organizacións empresariais, por canto o seu ámbito é suficientemente amplo e permite establecer calquera outro tipo de axudas ou subvencións que a Consellería competente teña po convinte nas materias que menciona, entre as que figura a materia laboral.

É incuestionable o papel fundamental que cumpren as organizacións sindicais, pero exactamente no mesmo nivel é necesario situar ás organizacións empresariais. Deste modo, se as organizacións sindicais e empresariais cumpren unha función fundamental no noso sistema ata o punto de estar recollida a súa existencia no Título Preliminar da Constitución Española como garantes da defensa e promoción dos intereses económicos e sociais de persoas traballadoras e empresas, resulta totalmente inxustificado que existan subvencións específicas unicamente para unha das dúas partes.